Flora Krakowa 5. Jęczmień płonny (Hordeum murinum L.)
Jęczmień płonny jest jednym z gatunków traw, które upodobały sobie siedliska miejskie. Występuje najczęściej na zaniedbanych trawnikach, przydrożach, na nieużytkach i innych siedliskach ruderalnych.
W sprzyjających warunkach może tworzyć całe łany. Notowany był w Krakowie już w XIX w. (Berdau 1859), ale wcześniej nie występował tak masowo, jak obecnie (Trzcińska-Tacik 1979).
Jęczmień płonny należy w Polsce do grupy antropofitów, roślin zawdzięczających swoje pochodzenie człowiekowi. Ojczyzną gatunku są obszary basenu Morza Śródziemnego oraz zachodnia Azja. Jest krewniakiem uprawianego pospolicie zboża – jęczmienia zwyczajnego Hordeum vulgare L. W Polsce ma status archeofita, należy zatem do grupy gatunków przybyłych na nasz obszar przed końcem XV w.; należy do grupy roślin inwazyjnych – pojawia się masowo i szybko rozprzestrzenia (Tokarska-Guzik i in.).
Rozprzestrzenianiu się gatunku sprzyja rzadkie i późne koszenie trawników miejskich, może wówczas masowo zakwitać i wydawać nasiona. Jęczmień płonny jest rośliną roczną, luźnokępkową. Osiąga wysokość 50 cm. Okres kwitnienia rozpoczyna się w czerwcu. Kwiatostan stanowi typowy kłos złożony. Na wspólnej osi wyrastają w dwóch rzędach 1-kwiatowe kłoski. Zamiast działek i barwnych płatków mamy tutaj, podobnie jak u innych traw – plewki i plewy. Plewy pokryte są na brzegu zadziorkami i zakończone długą (2,5 cm) ostką, która ułatwia rozsiewanie ziarniaków.
Ostki jęczmienia płonnego stanowią zagrożenie dla zwierząt wyprowadzanych na trawniki; mogą wbijać się w skórę i prowadzić do bolesnych owrzodzeń.
Autor opracowania: dr Wacław Bartoszek (Instytut Botaniki PAN)
Źródła:
